Gebelik ortalama 40 hafta süren vücutta hormonel ve fiziksel olarak birçok değişimi barındıran bir süreçtir. Gebelik sürecine sağlıklı vücut ağırlığıyla başlamak ve bunu gebelik süresince korumak oldukça önemlidir. Gebeliğin özellikle başlarında olan fazla ağırlık artışı anne ve bebekte sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Preeklampsi, gestasyonel diyabet ve bozulmuş glikoz toleransı yaygın görülen sonuçlarıdır. Gebelik sürecinde olması gerekenden daha fazla ağırlık kazanımı aynı zamanda doğum sırasında görülen komplikasyon riskini de arttırarak sezaryen doğuma yol açabilmektedir.
- Gebelik Sürecinde Önerilen Ağırlık Kazanımı
Gebelik sürecinde alınması gereken ağırlık bireylerin gebelik öncesi boy kilo oranına göre belirlenmektedir. Zayıf vücut ağırlığına sahip bireyler (BKİ<18.5) için 12.5-18 kg, normal vücut ağırlığına sahip bireyler (BKİ: 18.5-24.9) için 11.5-16 kg, fazla kilolu bireyler (BKİ: 25-29.9) için 7-11.5 kg, obez bireyler (BKİ: >30) için ise 5-9 kg şeklinde ağırlık kazanımı önerilir.
Gebeliğin ilk 3 aylık döneminde ek enerjiye ihtiyaç olmamakla birlikte ikinci ve üçüncü 3 aylık dönemlerinde günlük enerji alımına ek yapılmalıdır.
- Karbonhidrat İhtiyacı
Günlük alınan enerjinin sağlıklı bireylere önerilen gibi %45-60’ını karbonhidratlar oluşturmalıdır ve anne ve bebeğin glikoz gereksinimini karşılayabilmek için günde en az 175 gram alınmalıdır. Yüksek glisemik indeksli besinler yerine düşük glisemik indeksli yani kan şekerini daha yavaş yükselten besinler tercih edilmelidir.
- Protein İhtiyacı
Gebelik döneminde doku artışı gerçekleştiği için protein ihtiyacı da artmaktadır. Günlük enerjinin %12-20’si proteinlerden sağlanmalıdır. İlk 3 ay günde 1 gram, ikinci 3 ay günde 9 gram ve son 3 ay günde 28 gram ek olarak protein alınmalıdır. Günlük protein alımı 70 gramın altına düşmemelidir. Fakat alınan proteinin miktarı kadar kalitesi de önemli, en az yarısı hayvansal kaynaklı (süt ürünleri, et, tavuk, balık, yumurta) besinlerden gelmelidir.
- Yağ İhtiyacı
Yağda çözünen vitaminlerin emilimi için diyet yağ enerjisi, günlük enerjinin %20- 35’ini oluşturmalıdır. Bebeğin beyin gelişimi için de oldukça önemli olduğu için omega yağ alımı ihmal edilmemeli düşük cıva oranına sahip balıklar tercih edilerek haftada 2 kez tüketilmelidir.
- Bunlara Dikkat
Özellikle gebeliğin son 3 ayında kabızlık oluşabilmektedir. Bunu önlemek ve bağırsak sağlığını korumak için yeterli posa alımı sağlanmalıdır. Kabuklu meyveler, baklagiller, yulaf gibi işlenmemiş tahıl kaynağı besinler tüketilerek posa alımı arttırılabilir.
Gebelik döneminde köpek balığı, kılıç balığı, kral balığı, kiremit balığı, kalkan balığı ve midye gibi kabuklu deniz ürünleri metil cıvadan yüksek olduğu için tüketilmemelidir. Konserve ton balığı tüketimi ise haftada 180 gramdan fazla olmamalıdır.
Fazla kafein alımı düşük oluşumu ile ilişkilendirildiği için günde 300 mg kafein miktarı aşılmamalıdır. Kafein miktarını ayarlamak için içeceklerin kafein oranlarına bakılarak sınır koyulabilir. Bir kupa filtre kahve 130- 200 mg, 1 fincan Türk kahvesi 60 mg, 1 kupa siyah çay 35 mg, 1 kupa yeşil çay ise 32 mg kafein içerir.
Papatya, yarpuz, dut, defne, hatmi çiçeği, hindiba, sinameki çayları ilaç benzeri etki yaratabileceğinden dolayı tüketilmemelidir.
Çiğ et ve yumurta, pastörize edilmemiş süt ve peynirler, iyi yıkanmamış sebze ve meyveler çeşitli bakteriler içerebildikleri için rahimde enfeksiyona neden olarak bebeğin sağlığı için tehlike oluşturabilir. Hamilelik sürecinde bunlara dikkat edilmelidir.
